Wat vinden jullie van de kritiek op vrijwilligerswerk en wat is verantwoord vrijwilligerswerk?
Is vrijwilligerswerk in het buitenland wel zinvol of is het vooral bedoeld om Westerse vrijwilligers een leuke tijd te bieden? Hoe schadelijk is het voor kinderen dat er een voortdurend komen en gaan is van vrijwilligers? Vrijwilligerswerk in het buitenland brengt zeker risico's met zich mee. De kritiek leggen wij zeker niet naast ons neer. Het houdt ons scherp, maar stopt ons niet. Omdat niets doen en kritiek geven altijd makkelijker is dan iets doen.
Verwacht je een paar weken kleintjes te kunnen knuffelen? Heb je de ambitie de wereld te gaan redden? Of ben je er op uit om jezelf te (her)ontdekken? Overweeg dan of je de juiste kandidaat voor onze projecten in Cambodja of Nepal bent. Wij zoeken juist mensen die bescheiden verwachtingen hebben en kritisch kijken naar het nut van vrijwilligerswerk in het buitenland.
Het Better Care Network Netherlands (BCNN), een netwerk van organisaties in Nederland die hulp bieden aan kinderen zonder adequate ouderlijke zorg in ontwikkelingslanden, heeft nagedacht over richtlijnen voor vrijwilligerswerk in het buitenland. Wij hanteren deze richtlijnen als hulpmiddel om ons handelen aan te toetsen. Hieronder geven wij aan op welke manier wij deze richtlijnen respecteren en er naar handelen:
1. Wees je bewust van het belang van hechting van kinderen. Elk kind heeft behoefte aan vaste verzorgers.
Kinderen horen in onze ogen, ondanks de soms slechte leefomstandigheden, thuis bij hun ouders en familie. Als dat niet meer kan zijn vaste verzorgers van groot belang in het leven van een kind. Vrijwilligers kunnen geen waardevolle bijdrage leveren aan de dagelijkse verzorging van deze kwetsbare kinderen. Voluntoura biedt daarom geen mogelijkheden aan voor vrijwilligerswerk in weeshuizen.
Het lokale team van docenten biedt stabiliteit en veiligheid op de scholen in Cambodja en Nepal. Als vrijwilliger ondersteun je de lokale staf. Juist het voortdurend komen en gaan van vrijwilligers en stagiaires maakt het mogelijk om kennis en ervaringen onderling uit te wisselen. Op Nederlandse scholen is het overigens ook een komen en gaan van stagiaires en in het middelbaar onderwijs wisselen docenten elkaar af.
2. Zorg voor goed geschoolde en ervaren vrijwilligers. Kennis moet overgedragen worden aan lokale professionals om bij te dragen aan een duurzame verbetering. Jonge vrijwilligers zouden alleen als aanvulling een bijdrage kunnen leveren. Zij kunnen nooit eindverantwoordelijk zijn voor een taak of alleen met de kinderen mogen zijn in de directe verzorging.
Onze aanpak richt zich op het uitwisselen van kennis en ervaring en niet op het overnemen van werk dat uitstekend kan worden uitgevoerd door de lokale bevolking. Daarom is bijvoorbeeld de Beetje Beter school in Kampot door lokale bouwvakkers gebouwd en zetten wij geen vrijwilligers in om waterputten te bouwen voor de armere gezinnen. Vrijwilligers zijn aanvullend op de docenten in Cambodja en Nepal. Tijdens de voorbereidingsdagen in Nederland besteden wij hier (individueel) aandacht aan.
3. Zorg voor gedragscodes en een kindgericht beleid. De privacy van kinderen wordt geschaad door het ongevraagd nemen en publiceren van foto’s en informatie over de kinderen.
Voluntoura heeft samen met de lokale staf in Cambodja en Stichting Beetje Beter de Safe Touching Rules opgesteld. Deze worden zowel bij de kinderen als bij de vrijwilligers herhaaldelijk onder de aandacht gebracht. Vrijwilligers en stagiairs ondertekenen een aantal gedragsregels in een code of conduct alvorens te starten. Tijdens de voorbereidingsdagen wordt uitgebreid stilgestaan bij gedragsregels en het bewaken van de privacy van kinderen.
4. Bereid vrijwilligers goed voor met een training. Kinderrechten en -behoeften, het belang van hechting in de ontwikkeling van kinderen, de houding van de vrijwilligers ten opzichte van de kinderen en de lokale staf, moeten toegelicht worden. Er moet een protocol zijn voor eventuele alarmerende situaties met betrekking tot de vrijwilliger, de staf en de kinderen.
Vrijwilligers en stagiairs nemen bij Voluntoura verplicht deel aan een voorbereidingsdag. Deze thema's staan nadrukkelijk op het programma van deze voorbereidingsdag. Wij vragen onze vrijwilligers expliciet melding te doen van kindersekstourisme wanneer zij hiervan getuige zijn geweest of een vermoeden hebben via de politie of anoniem.
5. Zorg voor goede begeleiding tijdens het vrijwilligerswerk. De vrijwilliger is ondersteunend en nooit vervangend voor de beroepskracht. Er is een aanspreekpersoon voor de vrijwilliger.
De inzet van vrijwilligers en stagiairs gaat nooit ten koste van een baan van een lokale medewerker. Gedurende de periode van vrijwilligerswerk of de stage is er altijd een aanspreekpunt ter plekke beschikbaar. Ook in Nederland zijn wij steeds per e-mail en WhatsApp bereikbaar. Doordat wij een kleinschalige organisatie zijn kennen wij al onze vrijwilligers en stagiaires persoonlijk.
6. Speciaal voor internationale stages. Bovenstaande punten gelden ook voor stagiaires. Het belang van het kind staat voorop; daarna komt de opleiding van de stagiair.
In bovenstaande punten spreken we zowel over vrijwilligers als over stagiaires.
7. Keuze van je projectpartner. De lokale partner moet de richtlijnen onderschrijven. Wees op de hoogte van het overheidsbeleid ter plaatse. Draag alleen bij aan projecten die bevorderen dat kinderen bij hun ouders en in de gemeenschap opgroeien. Voorkom dat je bijdraagt aan (onnodige) opvang in kinderhuizen. Stel veel vragen!
Sinds 2007 werken wij intensief samen met onze Cambodjaanse partner. Wij hebben een uitgebreid netwerk in Cambodja. Vanaf 2024 bouwen wij een netwerk op in Nepal. Wij zijn pas met het project gestart nadat wij het land en de school bezocht hebben en de mensen persoonlijk hebben ontmoet.